Bartosz Korytkowski
Efektywne Mikroorganizmy (EM) to technologia oparta o naturalne mikroorganizmy występujące w przyrodzie w stanie równowagi. Poprzez ten fakt są one niezbędne, jako że wpływają również na prawidłowe funkcjonowanie organizmów wyższych.
Technologia Efektywnych Mikroroganizmów (EM) została opracowana przez prekursora profesora Teruo Higę z Uniwersytetu Ryukyus na Okinawie w latach 80-tych ubiegłego stulecia. Zasadniczym celem ww. technologii jest ochrona środowiska naturalnego, jak również produkcja zdrowej żywności, a ponadto minimalizacja występowania chorób. Jej założenia zostały również opisane przez profesora Higę w książce pt. „Rewolucja w ochronie naszej planety”. Badania nad niemodyfikowanymi genetycznie efektywnymi mikroorganizmami i ich metabolitami trwały wiele lat. Początkowo EM miały zastosowanie jedynie w rolnictwie, jednakże z upływem czasu ich pożyteczne właściwości zaczęto również wykorzystywać w innych dziedzinach, np. takich jak ogrodnictwo, kompostowanie, oczyszczanie ścieków, wody czy nawet w gospodarstwach domowych. Efektywne Mikroorganizmy stanowią mieszaninę bakterii, grzybów i promieniowców. Szacuje się, że w skład EM wchodzi pięć rodzin, dziesięć odmian i około 80 różnych gatunków wyselekcjonowanych mikroorganizmów tlenowych i beztlenowych, które mają zdolność odtwarzania biologicznej równowagi zarówno w otaczającym nas świecie jak też w organizmach. Mikroorganizmy zastosowane w mieszaninie EM pozostają ze sobą we wzajemnej koegzystencji, są one fizjologicznie kompatybilne. Dodatkowo są to mikroorganizmy niezawierające substancji szkodliwych czy też innych organizmów modyfikowanych genetycznie. Wykazują silne działanie probiotyczne i przeciwutleniające. Część z nich jest powszechnie znana i stosowana od dawna m.in. w przemyśle medycznym oraz spożywczym.
Bakterie kwasu mlekowego – są znane powszechnie w przemyśle mleczarskim i piekarniczym. Bakterie te są odpowiedzialne za proces fermentacji mlekowej, w której dochodzi do przemiany węglowodanów do kwasu mlekowego. Obserwuje się bardzo korzystne działanie tych bakterii na stymulację układu odpornościowego, hamowanie rozwoju bakterii chorobotwórczych czy poprawę funkcjonowania jelit. Bakterie te są zdolne do produkcji takich substancji jak reuteryna czy kwasy organiczne, bakteriocyny takie jak: nizyna, pediocyna czy sakcyna. Substancje te przyspieszają m.in. rozkład materii organicznej czy charakteryzują się właściwościami antybakteryjnymi.
Bakterie propionowe – to są z kolei bakterie towarzyszące bakteriom mlekowym. Mają duże zastosowanie w przemyśle spożywczym, jest to m.in. produkcja serów, zakwasów i kiszonek. Bakterie te produkują kwas octowy i propionowy. Wspomagają również one procesy trawienne.
Bakterie azotowe – są grupą bakterii posiadających zdolność wiązania azotu. W przyrodzie, wraz ze śmiercią bakterii cały związany azot dostaje się do gleby, a następnie do roślin zielonych, które tym samym są spożywane przez
zwierzęta.
Bakterie fotosyntetyzujące (fototroficzne) – bakterie odpowiedzialne za metabolizm substancji organicznych i nieorganicznych przy użyciu energii słonecznej. Są one również odpowiedzialne za obieg węgla i azotu w przyrodzie.
Głównym zadaniem bakterii fotosyntetyzujących jest produkcja związków o charakterze przeciwutleniaczy zapobiegających powstawaniu wolnych rodników. Wolne rodniki są reaktywnymi formami tlenu produkowanymi zarówno przez organizmy roślinne, jak i zwierzęce. Produkcja tych związków jest odpowiedzią na obecność patogenów. Ich szkodliwość polega m.in. na pozostawianiu w organizmach substancji trujących.
Drożdże – znane z przemysłu spożywczego (produkcja pieczywa i alkoholu). Rozwijają się najlepiej w środowisku bogatym w cukier. Obecność drożdży przyczynia się do zmniejszenia ilości procesów gnilnych i związków odorotwórczych. Ponadto wpływają one korzystnie na wytwarzanie aminokwasów i enzymów, w tym również tych aktywizujących podziały komórkowe.
Grzyby – przyczyniają się do rozkładu substancji organicznych do alkoholi i estrów. Grzyby przyczyniają się również do hamowania rozwoju owadów i powstawania przykrych zapachów. W mieszaninie Efektywnych Mikroorganizmów znajdujemy głównie grzyby z rodzajów Aspergillus i Penicyllum.
Promieniowce – są organizmami o budowie pośredniej pomiędzy grzybami a bakteriami. Głównym zadaniem promieniowców jest przekształcanie substancji wyprodukowanych przez bakterie fotosyntetyczne do substancji antybiotycznych przeciwdziałających rozwojowi szkodliwych bakterii i grzybów.
Mieszanina Efektywnych Mikroroganizmów w chowie i hodowli drobiu może być wykorzystywana w wielu kierunkach. Stosowana może być jako dodatek do wody i paszy. Dodatek EM poprawia w ten sposób w znaczący sposób ogólną kondycję stada, w tym kondycję fizyczną i sprawność funkcji fizjologicznych ptaków. Efektywne Mikroorganizmy wpływają korzystnie na odkwaszenie przewodu pokarmowego, a w przypadku wystąpienia ewentualnych zachorowań, ptaki przechodzą łagodniej zatrucia. Wzrost odporności i spadek ilości upadków ptaków powodują również zmniejszenie ilości stosowanych w chowie drobiu antybiotyków. Podawanie Efektywnych Mikroorganizmów kurom nioskom wykazuje również pozytywny wpływ na wiele istotnych parametrów pozyskiwanych od nich jaj.
Mieszanina EM ma również pozytywny wpływ na prawidłową higienę pomieszczeń inwentarskich. Efektywne Organizmy wpływają korzystnie na ilość produkowanych przez ptaki odchodów. Mają również pozytywny wpływ na polepszenie procesu fermentacji odpadów i odcieków, które w kolejnym kroku przekształcane są w nawóz będący następnie wykorzystywany z powodzeniem w rolnictwie. Bardzo dobrym sposobem stosowania mieszaniny EM jest zamgławianie pomieszczeń inwentarskich. Zamgławianie pomieszczeń wpływa korzystnie na zmniejszenie poziomu stężenia gazów takich jak siarkowodór, amoniak czy metan. Stosowanie preparatu wpływa korzystnie na redukcję poziomu drobnoustrojów chorobotwórczych, np. z rodzaju E. Coli i Samonella.
Sanityzacja poprzez zamgławianie ma również pozytywny wpływ na dezynfekcję urządzeń do karmienia, pojenia czy też innych urządzeń znajdujących się na fermie. Podnosi to bezpieczeństwo sanitarne całego obiektu i dodatkowo wpływa korzystnie na obniżenie kosztów tradycyjnej dezynfekcji. Równie interesującym wydaje się pozytywny wpływ Efektywnych Mikroorganizmów na zmniejszenie agresji i poziomu stresu wśród ptaków przebywających na fermie.
Jak łatwo zauważyć Efektywne Mikroorganizmy mogą stanowić doskonałą alternatywę do tradycyjnych metod stosowanych w celu utrzymania odpowiedniej higieny na fermie. Są to preparaty w pełni ekologiczne. Najlepszy efekt ich stosowania uzyskamy, stosując naprzemiennie metody opisane powyżej. W profilaktyce stosowania tego produktu bardzo ważna jest również systematyka, tak aby nie dopuścić do zachwiania równowagi w środowisku otaczającym ptaki. Odnotowano również korzystny i bardziej intensywny wpływ działania innych pożytecznych drobnoustrojów bytujących w środowisku, gdzie był stosowany ten preparat, a Efektywne Mikroorganizmy zaszczepione do środowiska naturalnego wykazują jeszcze silniejsze działanie poprzez efekt synergii. Efektywne Mikroorganizmy jako produkt ekologiczny o międzynarodowej renomie posiada stosowne certyfikaty i znajduje się na odpowiedniej liście tego typu produktów. W USA wszystkie mikroorganizmy wchodzące w skład preparatu EM zostały przez departament rolnictwa zakwalifikowane jako bezpieczne – kategoria GRAS. Również Instytut Żywności i Leków tego kraju stwierdził, że większość mikroorganizmów wchodzących w skład EM może być spożywana przez ludzi.
Reasumując:
Efektywne Mikroorganizmy to preparat o wszechstronnym działaniu, który może być stosowany praktycznie na każdym etapie produkcji drobiarskiej. Dodatkowo jest to preparat w pełni ekologiczny i bezpieczny co jeszcze bardziej zachęca do stosowania go zwłaszcza w obecnych czasach, kiedy kładzie się bardzo duży nacisk na to, ażeby stosowane w produkcji drobiu preparaty były bezpieczne zarówno dla ludzi, dla ptaków, jak i dla środowiska naturalnego.
Spis piśmiennictwa dostępny u autora.
